Het is soms moeilijk om het land waar je woont te herkennen als je het ziet door de spiegel van de media. Minder dan 48 uur geleden zag ik een massale demonstratie van de ‘macht van het volk’ om het land te redden van een militaire coup. Als ik me niet de explosies en de sonische knallen had herinnerd die het appartementencomplex waarin ik woon deden schudden, zou ik gezworen hebben dat het gebeurde in een land ver, ver weg.

Zeker was er op vrijdagavond een poging tot een militaire coup hier in Turkije, en zeker werd deze verslagen. Zoveel staat vast. Maar het hele verhaal van de ‘macht van het volk’ die de coupplegers verslaat, lijkt me het werk van het scheppen van een mythe. Weliswaar zijn sommige mensen de straat op gegaan, maar als je de gebeurtenissen op de binnenlandse en internationale media had gevolgd, zou je geneigd zijn om aan te nemen dat honderdduizenden burgers de straat op waren gestroomd, en hadden voorkomen dat de militairen de controle overnamen. De realiteit was in feite een beetje anders.

In feite was het aantal mensen dat de straat op ging waarschijnlijk niet meer dan een paar duizend in het hele land. Zij waren niet representatief zijn voor de bevolking als geheel. Het waren aanhangers van de regeringspartij AKP, naast ultranationalisten en islamitische extremisten. Dit was zeker niet een beweging die een groot deel van de samenleving betrof, zoals de Gezi Park beweging. De overgrote meerderheid van de mensen bleven op vrijdagavond thuis, net als ik, en keek tv. Ondertussen was de meute buiten en sloeg dienstplichtige soldaten en vermoordde ze zelfs op brute wijze, terwijl de politie toekeek.

Ik waagde me naar buiten op zaterdag tijdens lunchtijd. Kizilay, het centrum van Ankara was op dat moment vrij verlaten. Het werd snel opgevuld met mensen die hun overwinning vierden. Naast de bijna verplichte nationale vlaggen waren er velen die vlaggen van de Grijze Wolven zwaaiden en de ‘Wolf Groet’ brachten, evenals vlaggen van islamitische radicalen. Ze zetten hun feesten voort tot in de nacht door het aanvallen van wijken waar minderheden wonen in Ankara, Istanbul en andere steden, in de echte traditioneel Turksnationalistische pogromstijl.

De regering is ook uit op wraak tegen haar vijanden. Naast het arresteren van soldaten, heeft ze een nieuwe zuivering gestart tegen degenen die zij beschouwt als haar tegenstanders in het juridisch systeem. Naast het gevangen zetten van duizenden soldaten, werden 2745 rechters ontslagen uit hun functie, en arrestatiebevelen werden uitgevaardigd voor 140 rechters van het Hooggerechtshof. De lijst van deze ‘vijanden van de staat’ is uiteraard niet pas ’s nachts samengesteld. Ik sprak op zaterdagmorgen met een rechter die me vertelde dat de lijst al twee jaar geleden was opgesteld. De meeste mensen verwachten nu een nieuwe ronde van zuiveringen. Turkije is in de afgelopen jaren gewend geraakt aan dit soort campagnes. De ‘Ergenekon’-campagne van de regering-Erdogan in 2011, heeft geleid tot meer dan 500 arrestaties. Nu zijn al 6.000 mensen gearresteerd en we kunnen deze keer nog meer arrestaties verwachten.

Wat de staatsgreep zelf betreft, leek deze bijzonder onhandig te zijn. Nu zijn bijna twintig jaar verstreken sinds de laatste militaire interventie van 1997, en het leger lijkt zijn talent voor dit soort zaken kwijt te zijn. Waarschijnlijk was hun grootste fout dat ze president Tayyip Erdogan niet kon grijpen, wat hem in staat stelde om zijn aanhangers te verzamelen via een Facetime telefoongesprek op CNN Türk. Een andere fout was hun onvermogen om mensen op straat te krijgen om hen te steunen. Hoewel enkelen op de eerste aankondiging met vreugde op social media reageerden, waren er geen massale uitingen van steun aan de coup. Voor een leger met de ervaring van vier staatsgrepen achter de rug in de laatste vijftig jaar, werd het allemaal erg slecht ten uitvoer gebracht.

Dus eigenlijk was dit een kort gevecht tussen verschillende facties binnen de staat. Het officiële dodental is 265 mensen, en de regering heeft nog steeds alles onder controle, en plant verdere repressie. Ondanks al het gepraat over mensen die dapper de confrontatie met het leger aangingen, was het zeker geen massabeweging die dit deed, maar waren het kleine groepen van rechtse criminelen. De volgende keer dat ik zie praatjes zie over macht van het volk in een ver land, zal ik zeker beter kijken.

Noot:

Vertaling: arbeidersstemmen.wordpress.com

Op het bordje staat “Dit is een Turkse winkel – geen stenen gooien” Ankara gisteren. Rechts viert zijn overwinning met het ontketenen van zijn haat tegen minderheden.