Platforma

Przedmowa

Czasy obecne

Upadek Związku Radzieckiego przyniósł koniec zimnej wojny. Nie zakończył jednak kapitalistycznego wyzysku, imperializmui, czy zagrożenia wojną globalną.

Przeciwnie, rozpad ZSRR był spowodowany czynnikami fundamentalnymi dla działalności systemu kapitalistycznego. Po pierwsze, globalnym kryzysem ekonomicznym. Od wczesnych lat sidemdziesiątych XX wieku każdy system kapitalistyczny, zarówno państwowy (pozujący na "socjalistyczny" czy gospodarki "sterowanej") jaki i tzw. gospodarki "mieszanej" w samozwańczym "wolnym świecie", stawiał czoła wzrastającemu kryzysowi stagnacji. Działo się tak dlatego, że kapitalizm osiągnął dolną granicę kolejnego cyklu akumulacji. Jednym z pierwszych tego symptomów była dewaluacja dolara amerykańskiego w roku 1971 i towarzyszące jej załamanie się porozumienia z Bretton Woods, które kształtowało powojenny, imperialistyczny porządek gospodarczy. Było to równierz próbą zmuszenia reszty świata do zapłaty za spowolniony wzrost amerykańskiej gospodarki.

Po drugie, stagnacja gospodarki radzieckiej. W ZSRR nie było "realnego socjalizmu" jak to utrzymywali jego zwolennicy, ale szczególna forma kapitalizmu w którym państwo przejęło rolę klasycznej burżuazji. Z uwagi na swój monopol władzy państwowej, KPZR stała się nośnikiem nowej klasy rządzącej która przekazywała swoje przywileje z pokolenia na pokolenie.

Ponadto Związek Radziecki był relatywnie słaby. Stagnacja gospodarcza połączona z wzrastającym zacofaniem technologiczym wobec USA i zachodu oznaczała, że baza ekonomiczna wspomagająca militaryzm stawała się coraz słabsza.

W bezprecedensowym wyścigu zbrojeń lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, gospodarka radziecka nie była w stanie dorównać wydatkom jakie ponosiło państwo amerykańskie. Gorbaczowowskie próby zakończenia wyścigu zbrojeń i restrukturyzacji gospodarki spotkały się z odśrodkowym sabotażem ze strony klasy rządzącej, mając ponadto ograniczone pole manewru narzucone przez kryzys gospodarczy któremu Gorbaczow chciał zaradzić.

Reasumując, wszystkie powyższe czynniki przyczyniły się do ostatecznego rozpadu ZSRR w roku 1991.

Dlatego też historia współczesna potwierdza dwie rzeczy:

  1. Całkowita kontrola państwa nad gospodarką (tzw. gospodarką sterowaną) nie jest socjalizmem. W realnej gospodarce socjalistycznej sami producenci kolektywnie decydowaliby co produkować, mając na uwadze zapotrzebowanie. Planowanie gospodarcze byłoby kwestią racjonalnej administracji, włącznie z alokacją siły roboczej zgodnie z priorytetami samego społeczeństwa. Tak aby nie było miejsca na takowy rodzaj kryzysu jakiego doświadczył Związek Radziecki.
  2. Żadna z prób tłumienia czy regulacji praw wartości w państwie kapitalistycznym, czy dużo bardziej nieosiągalna fantazja wolności ekspresji (w sensie praw rynku), nie naprawi światowego kryzysu gospodarki kapitalistycznej.

Pomimo wszystkich prób radzenia sobie z kryzysem gospodarczym, pomimo wzajemnych porozumień między ośmioma najbogatszymi państwami świata i międzynarodowych odroczeń i umażania długów, pomimo rewolucji mikrochipowej i pomimo kapitalistycznej restrukturyzacji zamortyzowanej opieką społeczną i tworzeniem rezerw, fundamentaly problem akumulacji kapitału pozostaje. To chroniczny niedobór nadwyżek, niedobór wpędzający kapitał w poszukiwanie coraz to nowych środków zwiększania wyzysku klasy robotniczej, zarówno względnie jak i absolutnie.

Sytuacja Ogólna i Perspektywy Klasy Robotniczej

Przyjżyjmy się stosunkom klasowym dzisiaj. Mamy do czynienia z ogromną dysproporcją między surowością kryzysu gospodarczego i konsekwętnym zagrożeniem wojną imperialistyczną z jednej strony, a niewielką reakcją proletariatu na ten kryzys z drugiej. Realna dominacja kapitału nad produkcją i dystrybucją przekształca się w coraz bardziej totalną dominację nad relacjami społecznymi i politycznymi. Burżuazyjna ideologia głęboko spenetrowała klasę robotniczą poprzez partie socjaldemokratyczne i związki zawodowe. Jako takie zduszają one w zarodku wszelkie próby oporu klasy robotniczej na efekty kryzysu.

Zdarzające się strajki, które niekiedy obejmują całą gałąź produkcji narodowej, nie były dotąd rozszerzone, ponieważ jakiekolwiek poczucie solidarności i jedności klasowej zostało zduszone przez nacjonalizm, ideę naprawy problemów najpierw w obrębie firmy, przez indywidualizm: własciwie poprzez te formy ideologii kapitalistycznej które zostaly zaszczepione robotnikom przez burżuazyjną lewicę. Dominacja kapitalizmu nad klasą robotniczą przy pomocy związków zawodowych i lewicowych partii kapitalistycznych jest dokładną manifestacją tego co Marx nazywał "refikacją stosunków społecznych". Niezależnie od ich pochodzenia historycznego, w dobie dzisiejszej są one materialnymi instrumentami kapitałowego totalitaryzmu. Tak też winny być konfrontowane. Zarówno politycznie jak i organizacyjnie, nie tylko poprzez zwyczajną denuncjację.

Pomimo niewątpliwego sukcesu kapitalizmu w pohamowywaniu walki klasowej, przeciwności utrzymują się. Jako marksiści wiemy, iż nie mogą się one utrzymywać po wieczność. Eksplozja tych przeciwności nie koniecznie poskutkuje zwycięską rewolucją. W erze imperializmu, globalna wojna jest sposobem kapitału na "kontrolowanie", na tymczasowe rozwiązywanie swoich przeciwności.

Jakkolwiek, zanim to się stanie pozostaje możliwość, że burżuazyjny, polityczny i ideologiczny ucisk klasy robotniczej może być przełamany. Innymi słowy, nagła fala masowej walki klas może wystąpić i rewolucjoniści muszą być na nią przygotowani. Jeżeli klasa robotnicza poraz kolejny przejmie inicjatywę i zacznie używać swej kolektywnej siły przeciwko atakom kapitału, rewolucyjne organizacje polityczne powinny mieć możliwość przewodzenia koniecznym, politycznym i organizacyjnym bitwom z siłami lewicowej burżuazji.

Każda kolejna fala będzie podstawą rewolucji tylko wówczas gdy program i organizacja rewolucjonistów wyłonią się przez nich wzmocnione; wyłącznie gdy program rewolucyjny (i organizacja go podtrzymująca) będzie w stanie poprzez walkę zapuścić głębsze korzenie w klasie robotniczej. Taką jest konsekwencja historycznych doświadczeń klasy robotniczej.

Rewolucja rosyjska 1905 roku była przygotowaniem do tej z 1917. W tym sensie, iż program rewolucyjny który doprowadził do rewolucji październikowej wyłonił się wzmocniony z poprzednich bitew. W dobie dzisiejszej nie ma gwarancji, że takowy epizod powszechnego, inzurekcyjnego konfliktu który pomimo skutkowania natychmiastową porażką klasy robotniczej, jednocześnie wzmacnia siły rewolucyjne. Jedna rzecz jest jednak pewna, w przypadku gdy takowy zmasowany ruch będzie miał miejsce przy wsparciu idei rewolucyjnej przybierającej solidną, polityczną i organizacyjną formę wewnątrz całości klasy robotniczej, wówczas każda porażka zyskałaby powszechne proporcje historyczne. Zadaniem proletariackiej organizacji politycznej jest przypomnienie klasie robotniczej lekcji wyniesionych z jej własnych doświadczeń historycznych, tak aby stały się one namacalną siłą w emancypacji naszej klasy.

Międzynarodowe Biuro Partii Rewolucyjnej (IBRP)

Międzynarodowe Biuro zostało założone w roku 1983 jako rezultat wspólnej inicjatywy Komunistycznej Partii Internacjonalistów (PC Int.) we Włoszech i Organizacji Komunistycznych Robotników (CWO) w Wielkiej Brytanii. Istniały dwa główne powody tej inicjatywy.

Pierwszym było nadanie formy organizacyjnej już istniejącym tendencjom wewnątrz proletariackiego obozu politycznego. Co zostało ustanowione na konferencjach międzynarodowych pod nazwą Battaglia Comunista w latach 1977-1981. Podstawą uczestnictwa w ostatniej z nich było siedem punktów, które CWO i PC Int. przegłosowały na trzeciej konferencji. Były to:

  • Akceptacja rewolucji październikowej jako proletariackiej
  • Uznanie oderwania się od socjaldemokracji wywoływanej przez pierwszy i drugi kongres trzeciej międzynarodówki
  • Bezwarunkowe odrzucenie państwowego kapitalizmu i samorządu pracowniczego
  • Odrzucenie partii socjalistycznych i komunistycznych jako burżuazyjnych
  • Odrzucenie każdej polityki która podporządkowywuje proletariat narodowej burżuazji
  • Orientacja na organizacje rewolucjonistów uznające marksistowską doktrynę i metodologię za proletariacką naukę
  • Uznanie spotkań międzynarodowych za część pracy nad debatą między grupami rewolucyjnymi dla koordynacji ich aktywnej interwencji politycznej w łonie klasy robotniczej, mając na celu wkład w proces wiodący do utworzenia Międzynarodowej Partii Proletariatu, jako nieodzownego organu politycznego przewodnictwa rewolucyjnego ruchu klasowego i proletariackiej siły jako takiej.

Drugim, było działanie jako centrum dla organizacji i jednostek pojawiających się na scenie międzynarodowej podczas gdy pogłębiający się kryzys kapitalizmu prowokuje reakcję polityczną. W pierwszej dekadzie istnienia biura, trudno było jednak mówić o masowym odrodzeniu walki klas. Przeciwnie, jak wspominaliśmy wcześniej, reakcja robotników na wzrastające ataki kapitału ograniczała się do konfliktów sektorowych. Nawet jeśli w formie bojowej (takowym był strajk brytyjskich górników w latach 1984-1985, czy wciąż trwająca walka hiszpańskich stoczniowców), to i tak w rezultacie zostały one zduszone. Międzynarodowy kapitał mógł więc wziąć głębszy oddech i zająć się restrukturyzacją na koszt warunków egzystencji milionów robotników, wzrastającej redukcji wydatków, pogarszających się warunków pracy i warunków sprzedaży siły roboczej.

W tym kontekście nie dziwi, że niewielu nowych działaczy wkraczało do proletariackiej polityki na zachodzie w latach osiemdziesiątych. Wielu z tych którzy się pojawili później znikali gdyż polityczna izolacja ich przerastała. Pomimo niekorzystnej sytuacji obiektywnej i naszych własnych, skromnych sił, organizacyjna egzystencja Biura skonsolidowała się. Zaowocowało to m.in. podziałem odpowiedzialności za korespondencję w skali światowej, a gdzie to możliwe organizowanie spotkań twarzą w twarz i dyskusję z elementami politycznymi które nawiązały kontakt. Podczas kluczowych momentów ostatnich lat, IBRP wydało wiele międzynarodowych publikacji rozpowszechnionych w różnych językach.

Ostatecznie, daliśmy do zrozumienia, iż Biuro istnieje jako specyficzna i identyfikowalna tendencja wewnątrz szeroko pojętego obozu proletariackiego. Pokrótce, może być on definiowany jako ci którzy postulują niezależność klasy robotniczej od kapitału; ci którzy nie mają nacjonalistycznej przeszłości w żadnej z form; którzy nie widzieli niczego socjalistycznego w stalinizmie i byłym ZSRR, jednocześnie uznając rewolucję październikową za punkt wyjściowy czegoś co mogło się przekształcić w szerzej zakrojoną rewolucję światową. Wsród organizacji ktróre znalazły się w tych szerokich ramach występują znaczące różnice polityczne, lecz bynajmniej nie dotyczące trudnej kwestii natury i funkcji organizacji rewolucyjnej. Postulaty ramowe IBRP są następujące:

  1. Rewolucja proletariatu będzie albo międzynarodowa, albo żadna. Internacjonalistyczna rewolucja z góry zakłada istnienie międzynarodowej partii: konkretnej ekspresji politycznej większości uświadomionych klasowo robotników organizujących się do walki o program rewolucyjny pośród reszty klasy robotniczej. Historia pokazała iż próba formowania partii podczas rewolucji to za mało i za późno.
  2. Tak więc IBRP ma na celu tworzenie światowej partii komunistycznej tak szybko jak tylko program polityczny i istnienie międzynarodowych sił to umożliwią. Jakkolwiek biuro jest dla partii i nie uzurpuje sobie prawa do bycia jej wyłącznym pre-istniejącym jądrem. Przyszła partia nie będzie zwykłą ekspansją pojedynczej organizacji.
  3. Zanim będzie możliwe uformowanie partii światowej, konkretne szczegóły programu rewolucyjnego będą musiały być wyklarowane we wszystkich aspektach poprzez dyskusje i debaty w obrębie potencjalnych części składowych.
  4. Organizacje które ostatecznie uformują partię światową muszą wpierw znacząco egzystować wewnątrz klasy robotniczej, obszaru z którego się wyłaniają. Proklamacja partii międzynarodowej (lub jej pierwotnego jądra) na bazie czegoś co jest jedynie czymś trochę większym niż egzystencja grup propagandystycznych nie będzie krokiem naprzód dla ruchu rewolucyjnego.
  5. Organizacja rewolucyjna musi walczyć o przekształcenie się w coś znaczniejszego niż sieć propagandy. Pomimo ograniczonych możliwości, zadaniem organizacji proletariackich w dobie dzisiejszej jest praca nad określeniem się jako siła rewolucyjna wewnątrz klasy robotniczej; aby stać się punktem wyjścia w walce klas dnia dzisiejszego i jako prekursor organizowania i przewodzenia rewolucyjnym bitwom jutra.
  6. Wnioski wyniesione z ostatniej fali rewolucyjnej nie wskazują na możliwość radzenia sobie klasy robotniczej bez zorganizowanego przywództwa, nie wskazują również na to, że partia jest klasą robotniczą (metafizyczną abstrakcją dawnych Bordigistów). Ale raczej na to, iż przywództwo wraz ze swą formą organizacyjną (partią) jest najważniejszą bronią jaką klasa robotnicza posiada. Jej zadaniem będzie walka o perspektywę komunistyczną w masowych organach władzy proletariatu (w radach). Jakkolwiek, partia pozostanie mniejszością klasy robotniczej i nie będzie jej substytutem w sensie ogólnym. Zadanie ustanowienia socjalizmu jest zadaniem klasy robotniczej jako całości. Jest to zadanie, które nie może być przekazane nawet klasowo uświadomionej awangardzie.

Platforma Międzynarodowego Biura Partii Rewolucyjnej

Kapitalizm

Jak w każdym społeczeństwie klasowym, tryb produkcji kapitalistycznej cierpi na sprzeczności między relacjami i siłami produkcji. W kapitalizmie siła robocza istnieje jako towar który jest sprzedawany przez swoich właścicieli (proletariat) w zamian za płacę równą wartości dóbr niezbędnych do utrzymywania egzystencji i zapewnienia reprodukcji samej siły roboczej. W sensie klasowym jest to wyrażone w przeciwstawności burżuazji (tych którzy posiadają i kontrolują środki produkcji) i proletariatu (tych którzy poświęcają swoją siłę roboczą na owe środki produkcji). Praca jest źródłem wartości. Tylko siła robocza może zamienić surowce w towary. Wszystkie towary mają zarówno wartość użytkową jak i wymienną. Zainteresowanie kapitalistów skupia się na tej pierwszej gdyż mogą ją sprzedać aby dla potencjalnych kupców nabyć drugą. To skapitalizowana wartość wymienna w postaci wartości dodatkowej wyprodukowanej przez siłę roboczą robotników, jest źródłem zysków kapitalizmu. Próby kapitału nabywania coraz większej i większej wartości dodatkowej od siły roboczej są podstawą walki klas między burżuazją i proletariatem, między kapitalizmem i klasą robotniczą. Nie są to prawdy w dobie dzisiejszej zdezaktualizowane. W tzw. społeczeństwie post przemysłowym kapitalistyczni rzecznicy mówią nam, że klasa robotnicza przestała istnieć, że to w minionym wieku nowa grupa kapitalistycznych ekonomistów zaprzeczała jakoby źródłem bogactwa była siła robocza. Fundamentalne sprzeczności klasowe jednak pozostają, bez względu na technologiczne zmiany mające miejsce w kapitalizmie.

Formy kapitału

Podstawowy antagonizm między społeczną istotą pracy i ograniczonym posiadaniem własności, pozostaje w niezależności od ściśle legalnej formy burżuazyjnego posiadania środków produkcji z jednej strony i zmieniającej się formy społecznego charakteru pracy z drugiej. Własność państwowa tych najważniejszych środków produkcji nie zmieniła ich kapitalistycznej istoty jako własności kapitału finansowego, czyli rzeczywistej formy kapitału ery imperialistycznej. Podobnie dominacja narodowych i ponad-narodowych monopoli w formie spółek akcyjnych (mieniących się kapitałem "społecznym") nie oznaczają końca podstawowych sprzeczności kapitalizmu, ale raczej ich zaostrzenie i wzrost poprzez nadanie im wymiaru międzynarodowego. Engels dawno to zauważył tłumacząc że:

...transformacja, prowadząca zarówno do spółek akcyjnych (i trustów), jak i do własności państwowej, nie odbiega od kapitalistycznej istoty siły produkcji. W spółkach akcyjnych jest to oczywiste. Natomiast współczesne państwo jest jedynie organizacją którą społeczeństwo burżuazyjne wykorzystuje do wspierania ogólnych warunków zewnętrznych kapitalistycznego trybu produkcji wobec wdzierających się robotników i pojedynczych kapitalistów. Współczesne państwo niezależnie od przybranej formy jest w gruncie rzeczy kapitalistyczną maszyną, państwem kapitalistów, idealną personifikacją totalnego kapitału narodowego. Im bardziej posuwa się do przodu w przejmowaniu sił produkcyjnych, tym więcej staje się ono narodowym kapitalistą, tym większą ilość obywateli wyzyskuje. Robotnicy pozostają robotnikami najemnymi - proletariuszami a kapitalistyczny związek pozostaje.

Anty - Duhring

Zatem, owe państwa o których nie tak dawno mówiono nam, że były socjalistyczne, w rzeczywistości były niczym więcej niż szczególną formą kapitalizmu: gdzie państwo bezpośrednio kontrolowało materialne środki produkcji i utrzymywało monopol nad rynkiem. Ponury koniec ZSRR tylko powierdza tą analizę opracowywaną przez lewicę komunistyczną (i opartą na krytyce ekonomii politycznej i marksizmie) w czasie długich lat między rewolucją październikową i rozpadem bloku sowieckiego. Tragiczna identyfikacja własności państwowej z socjalizmem dobiegła końca wraz z powrotem tzw. społeczeństwa radzieckiego do organizacyjnego i legalnie ustanowionego, klasycznego (czy zachodniego) kapitalizmu.

Imperializm

Były Związek Radziecki i państwa z nim sprzymierzone stanowiły blok imperialistyczny. Upadek tego bloku otworzył nowy rozdział w historii światowego kapitalizmu. Jest to jednak rozdział będący częścią historii kapitalistycznego imperializmu. Pierwsza wojna światowa, produkt konkurencji między państwami kapitalistycznymi, odznaczył definitywny punkt zwrotyny w rozwoju kapitalizmu. Pokazał, że proces koncentracji kapitału i centralizacji osiągnął proporcje przyspieszające cykl kryzysowy, który zawsze był wrodzoną częścią procesu akumulacji kapitału, prowadzącego do kryzysu światowego rozwiązywalnego tylko poprzez wojnę światową. Pokrótce, potwierdził iż kapitalizm wkroczył w nową erę historyczną, erę imperializmu gdzie każde państwo jest częścią gospodarki kapitalistycznej i nie może uciec od praw rządzących ekonomią. Imperializm nie jest więc wyłącznie polityką silniejszych mocarstw kapitalistycznych zaszczepianą słabszym. Jest nieuchronnym procesem poprzez który finansowe i przemysłowe macki wysoko rozwiniętych centrów kapitalizmu absorbują wartość dodatkową z rejonów peryferyjnych. Ten proces nie uznaje granic państwowych i nie podlega lojalności narodowej wobec miejscowej burżuazji stref peryferyjnych. Jest ona co prawda częścią międzynarodowej klasy kapitalistycznej, ale tak samo wplątaną w machinacje międzynarodowego kapitału finansowego jak burżuazja tradycyjnych metropolii kapitalistycznych.

Otwarcie imperialistycznej epoki kapitalizmu, ze swym cyklem wojny globalnej - rekonstrukcji - kryzysu, umożliwiło jednak historyczne zaistnienie wyższej formy cywilizacji (komunizmu). Zostało to dramatycznie potwierdzone w październiku 1917 roku kiedy to rosyjski proletariat przejął władzę, jako pierwsza część europejskiej i światowej fali rewolucyjnej, która wyłoniła się z wykrwawienia i dewastacji pierwszej wojny światowej. Jakkolwiek, doświadczenia tego okresu nie mniej dramatycznie potwierdziły bankructwo większości starych partii drugiej międzynarodówki, które nie tylko dopuściły do wzajemnej masakry proletariuszy kiedy wspierały "swoje" państwa narodowe w imperialistycznej wojnie, lecz także uczyniły wszystko aby zdławić rewolucję w imię socjalizmu, w czasie powstańczych wybuchów następujących po wojnie. Zatem w dobie dzisiejszej możemy zauważyć odznaczającą się różnicę między proletariackimi organizacjami politycznymi okresu sprzed października i tymi z okresu późniejszego. Podczas wzrostu znaczenia i konsolidacji kapitalizmu jako dominującego trybu produkcji, ruchy nacjonalistyczno burżuazyjne czy anty-despotyczne przyspożyły strukturalnych podstaw dla mobilizacji mas europejskich proletariuszy, które w odpowiedzi uformowały szeroką sieć związków zawodowych i organizacji partyjnych. Poprzez owe organy, klasa robotnicza była w stanie manifestować swą odrębną tożsamość klasową artykułując własne żądania. Niemniej, nadal w obrębie istniejących burżuazyjnych, społecznych i politycznych relacji. Jednocześnie rewolucyjne teorie Marksa i Engelsa zdobyły uznanie i stały się ugruntowaną częścią proletariackiego życia politycznego. Pomimo że główny nurt sił socjaldemokratycznych nigdy nie postępował w zgodzie z zasadami Marksizmu. Dla partii socjalistycznych rewolucja którą Marx przewidział pozostawała odległym celem, który zostanie osiągnięty pewnego dnia w przyszłości przy użyciu bliżej nie sprecyzowanych środków. Socjalizm nie wyrzekł się "świetlanej przyszłości" o którą teoretycznie walczył, ale w praktyce strategicznym celem zdefiniowanym przez swą taktykę stał się nie atak na władzę, ale wyboy parlamentarne, ośmiogodzinny dzień pracy, wolność zrzeszania się etc.

Wraz z utożsamieniem się socjaldemokracji z imperializmem w roku 1914 ruch roboniczy osiągnął decydujący punkt zwrotny. Zakończyło się to całkowitym odseparowaniem komunistów od fałszywych sił reformizmu, które poprzez drugą międzynarodówkę (1889-1914) zdominowały ruch masowy. Z kolei podstawy tzeciej międzynarodówki proklamujące otwarcie ery światowej rewolucji proletariackiej, sygnalizowały zwycięstwo pierwotnych zasad marksizmu. Działalność komunistyczna była od tej pory skierowana wyłącznie na obalenie państwa kapitalistycznego w celu stworzenia warunków budowy nowego społeczeństwa.

Rewolucja i Kontrrewolucja

Klęska europejskiego ruchu rewolucyjnego i istota kontrrewolucji rosyjskiej stanowiły problem dla rewolucyjnych marksistów starających się zrozumieć lekcje płynące z tych doświadczeń jako całości. Proces kontrrewolucyjny odbił się w trzeciej międzynarodówce, kiedy to postulowano konieczność obrony państwa rosyjskiego i jego wybranych partii kiedy w tym samym czasie owe partie wycofywały się na pozycje socjaldemokratycznej strategii i taktyki. Ów proces degeneracji był popierany przez Trockiego i jego popleczników. W latach trzydziestych trockistowska dywersja polityczna w partiach socjaldemokratycznych i robotniczych (tzw. "francuski zwrot"), jak i poparcie trockistów dla imperialistycznych ambicji ZSRR, wymiotło trockizm jako potencjalny prąd rewolucyjny. Powyższy proces jest nauczką dla innych będących w stanie wyciągnąć lekcję z klęski. Pomimo prorosyjskiej postawy stalinowskich partii komunistycznych i usychania wielkich dokonań bolszewickich w otchłani państwowego kapitalizmu, lekcje wyniesione przez lewicę komunistyczną o imperialistycznej i państwowokapitalistycznej istocie Rosji, powstrzymały program komunistyczny od więdnięcia wraz z tymi wydarzeniami. Oznaczało to, że nawet w czasie drugiej wojny imperialistycznej istniała możliwość powstania niezależnej partii klasy robotniczej (Międzynarodową Partię Komunistyczną uformowano we Włoszech w roku 1943).

Doświadczenia kontrrewolucyjne skłaniają również rewolucjonistów do pogłębiania ich wiedzy na temat problemu stosunków między państwem, partią i klasą. Ponieważ rola odegrana przez byłą partię rewolucyjną w rosyjskiej kontrrewolucji doprowadziła wielu potencjalnych rewolucjonistów do całkowitego odrzucenia idei partii klasowej, kwestia ta bynajmniej nie jest prosta. Partia klasowa jest dla rewolucyjnej walki proletariatu niezbędna z tego prostego powodu, iż jest polityczną ekspresją świadomości klasowej. Zawiera najbardziej zaawansowaną politycznie część klasy robotniczej zorganizowaną w obronie programu emancypacji całego proletariatu. Z definicji, partia rewolucyjna zawsze pozostanie mniejszością proletariatu a program komunistyczny którego broni może być implementowany wyłącznie przez klasę robotniczą jako całość. W czasie rewolucji partia stawia sobie za cel przejęcie przywództwa politycznego poprzez forsowanie swojego programu w organach masowych klasy robotniczej. Podobnie jak świadomość rewolucyjna w oderwaniu od partii jest nie do pomyślenia, wnioski wyniesione z doświadczeń royjskich pokazują, że nawet najbardziej świadoma klasowo partia, nie może utrzymać rewolucji w izolacji od sowietów (rad lub innych organów masowych klasy robotniczej). Sowiety są wyrazem politycznej siły klasy robotniczej (dyktaturą proletariatu), a ich upadek i marginalizacja w życiu politycznym Rosji symbolizowały zduszenie raczkującego państwa sowieckiego przez kapitalistyczną kontrrewolucję. Władza która pozostała w rękach bolszewickich komisarzy gdy stawali się coraz bardziej odizolowani od wyczerpanej i zdziesiątkowanej klasy robotniczej była władzą państwa kapitalistycznego. W przyszłej rewolucji światowej, partia międzynarodowa musi stawiać sobie za cel przewodzenie ruchowi robotniczemu wyłącznie poprzez masowe organy tej klasy do powstawania których zachęca. Jakkolwiek nie istnieją żadne formalne gwarancje zwycięstwa i partia rewolucyjna nie może z góry wiązać sobie rąk tworzeniem mechanistycznych barier opartych na strachu przed klęską. Ani partia, ani sowiety nie są same w sobie ubezpieczeniem od kontrrewolucji. Jedyną gwarancją zwycięstwa jest świadomość klasowa samych mas robotniczych.

Partia Rewolucyjna

Partia klasowa - lub poprzedzające ją organizacje polityczne - składa się z najbardziej świadomej części proletariatu zorganizowanego do obrony programu emancypacji całości klasy robotniczej. Używając narzędzi marksizmu, wyciąga lekcje polityczne z historycznych doświadczeń klasy aby dopracowywać swój program i definiować strategię i taktykę z nim spójną. Światowa partia przyszłości będzie miała za zadanie odrywanie mas od reakcyjnego wpływu rozmaitych, dzielących, kontrrewolucyjnych i nacjonalistycznych tendencji trzymających się klasy robotniczej. Kiedy masy pracujące - pod presją materialnych przeciwstawności globalnego kryzysu kapitalizmu - po raz kolejny pojawią się na historycznej scenie w starciu z wyzyskiwaczami, partia stworzy warunki aby w pełni osiągnąć swój cel przewodni. Tym celem jest pozyskanie mas dla programu komunistycznego i zyskanie przywództwa politycznego nad walką aby doprowadzić do rewolucyjnego obalenia państwa kapitalistycznego. Zatem rewolucja odniesie sukces tylko wtedy gdy organizacja rewolucyjna - partia komunistyczna stojąca na czele klasy - jest adekwatnie rozwinięta i przygotowana na swój własny frontalny atak skierowany przeciwko politycznym wrogom programu rewolucyjnego. Dlatego też odrzucamy plany które relegują narodziny partii do momentu rewolucji lub które ograniczają jej zadania do propagandy czy po prostu "kazań" o rewolucji.

Pomimo ciężaru jaki ponoszą polityczne siły proletariatu by organizować się teraz, okoliczności w których się znajdują stwarzają poważne ograniczenia na ich zdolność wpływu wśród szerokich mas. W epoce imperializmu burżuazyjna dominacja nad społeczeństwem została udoskonalona i rozbudowana do tego stopnia, iż oddziaływuje niemal na wszystkie aspekty życia. Obok najbardziej ekstremalnych form koncentracji środków produkcji w rękach imperialistycznego kapitału finansowego, polityczna i ideologiczna dominacja burżuazji jest niezrównana. To co Marx stwierdził ponad sto lat temu jest dziś bardziej prawdziwe niż kiedykolwiek:

Idee klasy rządzącej są w każdej epoce ideami rządzącymi: np. klasa która jest dominującą siłą materialną w społeczeństwie jest równocześnie dominującą siłą intelektualną. Klasa która posiada do swej dyspozycji środki produkcji materialnej, sprawuje jednocześnie kontrolę nad środkami produkcji umysłowej, więc w konsekwencji idee tych którym brakuje środków produkcji umysłowej są jej ogólnie rzecz biorąc podporządkowane. Idee dominujące nie są niczym więcej niż ideową ekspresją dominujących stosunków materialnych uformowanych w idee, a zatem stosunków czyniących konkretną klasę, klasą rządzącą i w konsekwencji są ideami jej dominacji.

Ideologia niemiecka

W warunkach pokoju społecznego, a w szczególności w centrach imperializmu gdzie burżuazyjna dominacja jest najbardziej ekstensywna i zaawansowana, oznacza to, że proletariat ponosi cały ciężar ideologii i organizacji burżuazyjnych. Co z kolei narzuca wyraźną odrębność między proletariatem jako całością i polityczną ekspresją jego historycznej walki: partią komunistyczną. To czas kryzysu gospodarczego i społecznego umożliwia przełamanie ideologicznej i politycznej kontroli burżuazji. Do tego czasu, program rewolucyjny i organizacje polityczne go reprezentujące będą egzystować w warunkach wymuszonego odseparowania od klasy. Jest to separacja której nie można pokonać prostym aktem woli czy jedynie środkami organizacyjnymi.

Pomimo to cykl akumulacji rozpoczęty po drugiej wojnie światowej zbliża się do swego końca. Powojenny boom już dawno utorował drogę globalnemu kryzysowi gospodarczemu. Poraz kolejny kwestia wojny imperialistycznej czy rewolucji socjalistycznej znajduje miejsce na arenie historycznej i narzuca rewolucjonistom całego świata potrzebę zwarcia szyków. W epoce światowego monopolu kapitalizmu, żaden kraj nie ucieknie od sił które prowadzą kapitalizm do wojny. Kapitalistyczny nieuchronny pęd ku wojnie jest dziś wyrażany w uniwesalnym ataku na warunki pracy i życia proletariatu. Dlatego też materialne warunki dla międzynarodowej walki proletariatu z wyzyskiwaczami istnieją. Potrzeba i możliwość rewolucji komunistycznej również istnieje.

Elementem którego nie ma jest rewolucyjna partia polityczna przygotowująca takową walkę.

Zasady przewodnie organizacji

  1. Koniec ery historycznej w której wyzwolenie narodowe było dla świata kapitalistycznego postępowe, nastąpił wraz z pierwszą wojną imperialistyczną w 1914 roku. Globalny charakter kapitalizmu w epoce imperialistycznej oznacza, że widoczna dywersyfikacja formacji społecznych na świecie nie jest odbiciem różnorodnych trybów produkcji. Zatem nie ma potrzeby, aby proletariat adoptował inną strategię dla działań rewolucyjnch w różnych częściach świata. Dzieła Marksa przedstawiają róźnicę między trybami produkcji i formacjami społecznymi które są z nimi mniej lub więcej zgodne. Historyczne doświadczenia społeczeństwa klasowego potwierdzają, że różne formacje społeczne, produkty odrębnych historii, mogą istnieć w obrębie kapitalistycznego trybu produkcji, ale mimo to są one zdominowane przez imperializm, żerujący na narodowych, etnicznych i kulturowych różnicach, po to aby utrzymać swą egzystencję. Podobnie jak społeczne spektrum i tradycje różnią się w poszczególnych regionach i krajach, tak też różny jest sposób w jaki burżuazja politycznie nad nimi dominuje. Jakkolwiek prawdziwa władza jaką reprezentuje jest wszędzie taka sama: kapitalistyczna. Każda idea mówiąca o tym, że kwestia narodowa w niektórych rejonach świata jest nadal otwarta i że w związku z tym proletariat powinien relegować swą stategię i taktykę rewolucyjną na drugi plan i na korzyść sojuszu z burżuazją narodową (lub co gorsza z jednym z frontów imperialistycznych), musi być kategorycznie odrzucona. Tylko wówczas gdy proletariat zjednoczy się w obronie swoich interesów klasowych, podstawy wszelkiej opresji narodowej zostaną podkopane. Organizacje rewolucyjne odrzucają wszelkie próby zapobiegania solidarności klasowej poprzez ideologię rasowej czy kulturowej odrębności.
  2. Uniwersalna istota dominacji kapitalisycznej domaga się uniwersalnej strategii rewolucyjnej. Proletariacka rewolucja i instalacja dyktatury proletariatu to podstawowe dogmaty partii komunistycznej w każdym państwie. Różnice w sytuacjach specyficznych, czy dokładniej w różnorodności form społecznopolitycznych burżuazyjnej dominacji na świecie, wołają o zróżnicowane podejście taktyczne. Pomimo to taktyka międzynarodowej organizacji proletariatu zawsze będzie definiowana na podstawie jej programu rewolucyjnego. Era walki demokratycznej dawno się skończyła i nie może być powtarzana w obecnej epoce imperialistycznej. Chociaż żądania pewnych wolności podstawowych mogą być włączone do agitacji rewolucyjnej, celem taktyki partii komunistycznej jest obalenie państwa i instalacja dyktatury proletariatu. Komuniści nie mają złudzeń co do możliwości wygrania wolności robotniczej poprzez wybór większości w parlamencie. Przede wszystkim jest to złudzenie "parlamentarnego kretynizmu" (Marx) aby wierzyć, że klasa rządząca będzie spokojnie patrzeć na uchwalanie przez nas prawodawstwa socjalistycznego. Demokracja parlamentarna jest jedynie liściem figowym zakrywającym dyktaturę burżuazji. Prawdziwe organy władzy w demokratycznym społeczeństwie kapitalistycznym leżą poza parlamentem i jego państwową biurokracją, siłami bezpieczeństwa i kontrolerami środków produkcji. Parlament jest dla burżuazji użyteczny, gdyż daje robotnikom złudzenie wyboru tych którzy nimi rządzą. Dlatego też, rewolucjoniści sprzeciwiają się wyborom parlamentarnym wołając do robotników o walkę na ich własnym terenie klasowym. Rzeczą partii rewolucjonistów jest pokazanie że tylko poprzez destrukcję kapitalizmu i jego organów państwowych możliwe jest aby klasa robotnicza zabezpieczyła swą całkowitą wolność ekspresji i organizacji.
  3. Związki zawodowe pojawiły się jako negocjatorzy warunków sprzedaży siły roboczej robotników. Są one organami mediacji między pracą i kapitałem. Nie są i nigdy nie były użytecznymi organami obalenia kapitalizmu. W erze imperialistycznej, związki, niezależnie od ich kompozycji społecznej, są organizacjami pracującymi dla zachowania kapitalizmu, szczególnie w najbardziej kluczowych momentach jego zagrożenia. Mając to na uwadze, nie jest możliwe aby rewolucjoniści podbili związki lub dokonali ich transformacji w organy rewolucji. Rewolucja socjalistyczna będzie zmuszona zwalczać związki wszędzie, gdyż będą one bastionami kontrrewolucji. Doświadczenie ostatniej fali rewolucyjnej i następującej po niej kontrrewolucji jasno udowodniło rewolucyjnym marksistom, że związek zawodowy nie jest i nie może być organem walki masowej w którym klasowa mniejszość polityczna (partia) stara się przekazać swe hasła i program klasie robotniczej jako całości. Tego rodzaju organy masowe, które teoria komunistyczna tradycyjnie pojmowała jako organy zarówno walki jak i władzy, pojawiają się w sytuacjach wzmożonej walki klas. Historycznie rzecz biorąc pojawiały się w formie komun lub sowietów (rad). Podobnie jak komuniści mogą osiągnąć pozycję przywództwa politycznego jedynie w sytuacjach szczególnych, tak masowe organy które klasa robotnicza tworzy i które umożliwiają przywództwo komunistyczne, rodzą się wyłącznie w okresach wzmożonej walki. Niemniej, poza takowymi sytuacjami, partia powinna rozwijać swą pracę nad politycznym przywództwem i rozbudową przedniej straży klasowej. Stałym obowiązkiem komunistów jest udział w walkach robotników, ich stymulacja i wskazywanie drogi naprzód. Możliwość pomyślnego rozwoju walki z dala od pierwotnego poziomu z którego wchodzą na szerszą arenę politycznej walki z kapitałem, zależy od aktywnej obecności komunistów w miejscach pracy. Zadaniem organizacji komunistycznej jest znajdywanie robotników w miejscu pracy, bynajmniej nie dla działalności związkowej, ale jako bezpośredniego łącznika między partią i szerokimi masami klasy robotniczej.
  4. Proces rewolucyjny rozpoczęty październikowym zwycięstwem w Rosji zakończył się wówczas, gdy rosyjskie państwo skierowało się przeciwko sobie w obronie swych kapitalistycznych podstaw gospodarczych. Takim był rezultat izolacji Radzieckiej Rosji i pokonania zrywów proletariackiej walki w innych państwach europejskich. Owo doświadczenie pokazało marksistom raz na zawsze, iż socjalizm w jednym kraju nie jest możliwy. Podobnie jak socjalistyczne czy rewolucyjne państwo oderwane od prawdziwie internacjonalistycznego procesu rewolucyjnego. Nie mówi się tu wprawdzie o tym że kiedy inzurekcja proletariatu osiągnęła sukces w pewnym kraju to i tak nie może on być prawdziwie proletariackim państwem. Oznacza to jednak, że dopuki ruchy rewolucyjne nie będą zwyciękie gdzie indziej i nie otworzą konkretnych możliwości zapoczątkowania budowy nowych stosunków społecznyh, dłuższe utrzymanie takiego świeżego państwa będzie niemożliwe.
  5. W drugiej połowie lat dwudziestych międzynarodówkę komunistyczną zdominowała partia rosyjska przez co nie była już ona scentralizowanym środkiem realizowania strategicznych i taktycznych potrzeb międzynarodowej klasy robotniczej. To co pozostało z rewolucyjnego potencjału w Europie i Chinach zostało podważone przez politykę Kominternu, od tej pory służącą [KPZR] potrzebie przetrwania państwa radzieckiego. W którym przełamanie procesu rewolucyjnego, doprowadziło do umocnienia dyktatury klasy antyrobotniczej [za Stalina] opartej na kapitalistycznych stosunkach społecznych. Rozwój owego reżimu w kraju tak wielkim jak ZSRR oznaczał odrodzenie się imperialistycznego mocarstwa. To właśnie w takim rozumieniu państwo stalinowskie i rozmaite partie narodowo-komunistyczne brały udział początkowo w wojnie hiszpańskiej a później w drugiej wojnie światowej. W następstwie tej drugiej, kraje Europy wschodniej zostały przejęte przez imperializm rosyjski i zaadoptowały kapitalistyczny model państwa stalinowskiego. Klęska pieriestrojki i rozpad bloku wschodniego nie sygnalizował iż "państwo robotnicze" ostatecznie dokonało swej degeneracji, ale ukazywał rozmiary kapitalistycznego kryzysu w najsłabszym "supermocarstwie".
  6. W Chinach, nieco inny proces doprowadził do tych samych rezultatów: Państwowy reżim kapitalistyczny, który nawet dziś, wciąż poszukuje swej "prawdziwej" roli w obrębie miedzynarodowego systemu sojuszy imperializmu. Różnicą pierwotną historii chińskiej jest to, że nigdy nie było w niej rewolucji proletariackiej, porównywalnej z październikową w Rosji. Historia obecnego reżimu chińskiego zaczyna się od tragicznej klęski ruchu robotniczego w Kantonie i Szanghaju w 1927 roku. Zaraz potem miała miejsce wojna narodowa prowadzona przez blok klas w którym chłopstwo odgrywało rolę oddziałów szturmowych. Zakończyła się ona ustanowieniem reżimu pod [stalinowskimi] auspicjami i opartego na tym samym typie wysoce scentralizowanych, państwowych relacji kapitalistycznych. Ów reżim, który w latach sześćdziesiątych oderwał się od rosyjskiej strefy wpływów pod sztandarem neo-stalinizmu, zwrócił się w stronę USA w latach siedemdziesiątych. Oba te jaskrawo sprzeczne posunięcia brały się z prób utrzymania kontroli nad gospodarką i pobudzenia akumulacji kapitału. Chiny, w żadnym okresie swego istnienia nie były mocarstwem robotniczym a ideologia maoizmu to jedynie środek zmuszania mas do poświęcenia swych interesów na rzecz kapitału narodowego.
  7. Powyższe argumenty pokazują iż nadszedł już czas aktywnej pracy nad budową międzynarodowej partii rewolucyjnej, Internacjonalistycznej Partii Proletariatu. Zadanie zwalczania politycznego poddaństwa proletariatu siłom reakcji i wojny musi być rozbudowane na tyle efektywnie na ile skromne siły rewolucjonistów na to pozwolą. To wymaga ich organizacji i centralizacji w skali międzynarodowej. Proces przechodzenia sił rewolucyjnych rozproszonych po całym globie od fragmentarycznych walk dnia dzisiejszego do jutrzejszych politycznych i militarnych bitew międzynarodowej partii rewolucyjnej, wymaga od komunistów maksimum wysiłku w zabezpieczaniu politycznej homogeniczności i organizacji nowych kadr. Formowanie Międzynarodowej Partii Proletariatu będzie oznaczać rozwiązanie rozmaitych organizacji "narodowych" które ze sobą współpracowały i są zgodne co do platformy i programu rewolucyjnego. Międzynarodowe biuro działające Dla partii stawia sobie za cel koordynację i unifikację tych organizacji. Ich statuty będą stanowić podstawy dla organizacyjnej jedności która w rezultacie doprowadzi do rozwiązania jednostkowo powiązanych podmiotów i ich centralizację w autentycznie międzynarodowej strukturze. Wówczas zadanie jakie Biuro przed sobą postawiło zostanie wypełnione.
Międzynarodowe Biuro Partii Rewolucyjnej 1997 - Przekład Polski 2008