De recente politieke gebeurtenissen in Venezuela hebben de verwoestende economische situatie van het land opnieuw onder de aandacht gebracht. De machtsstrijd tussen Maduro en Guaidò, of tussen een frauduleus herkozen president en een oppositiekandidaat die zichzelf tot president heeft uitgeroepen, geeft niet alleen een grotesk beeld van Venezuela, maar verbergt ook het werkelijke schrijnende beeld van een economische en politieke menselijke tragedie.

Een gedeeltelijk maar duidelijk onderzoek brengt drie dingen aan het licht.

Het eerste is dat in deze politieke kwestie, waarbij de regering van Caracas en haar oppositie betrokken zijn, de inmenging van de VS niet al te ver weg is. Voor Trump’s eigen agenda is de Venezolaanse crisis de sleutel tot de terugkeer van de VS in Zuid-Amerika, dat al te lang buiten de macht van Washington ligt en waar de huidige crisis, mits goed benut, alle voorwaarden kan scheppen voor de economische en politieke onderwerping van het continent aan het Amerikaanse imperialisme. Guaidò heeft niet alleen de steun en financiële hulp van Trump gekregen, maar als het tot een burgeroorlog zou komen, zal de zelfbenoemde president wapens en politieke steun krijgen die van Venezuela de centrale spil zal maken van de “Yankee herovering” van heel Zuid-Amerika, inclusief Brazilië.

Het tweede punt brengt ons bij de hoofdoorzaak van deze hele situatie van gevaarlijke onrust, die zich niet zozeer afspeelt in de lobby’s van de centrale regering in Caracas, als wel in de straten van de hoofdstad en in centra van het grootste economische belang. Kortom, dit is de crisis die letterlijk een einde heeft gemaakt aan wat in de Bolivariaanse fantasieën van eerst Chavez en daarna Maduro het “nieuwe” socialisme had moeten zijn, dat de problemen van chronische armoede en ongebreidelde uitbuiting zou hebben opgelost. Het werd een baken van emancipatie voor het Venezolaanse proletariaat, dankzij de stijgende olie-inkomsten. Tien jaar van crisis hebben echter de valse illusies weggevaagd die de Chavista’s binnen de Venezolaanse bevolking hebben gekoesterd door wat kruimels van de olie-inkomsten te investeren in goedkope welvaartsoperaties, met als enige doel een solide kiezersbasis en een politieke consensus in hun voordeel te behouden.

Aan het einde van 2018 bereikte de inflatie 1 miljoen procent, waardoor de lonen vrijwel waardeloos werden. Een arbeider kan daarvan twee dozijn eieren of een eenvoudige hamburger kopen (volgens Caritas International). In 5 jaar tijd is het BBP gedaald van 480 naar 93 miljard dollar, wat aantoont dat de twee Bolivariaanse regeringen, buiten de olie-inkomsten, niet hebben getracht een nieuwe infrastructuur te creëren of te herinvesteren in sectoren als de landbouw en de lichte industrie. Na de ineenstorting van de prijs van ruwe olie in 2014 was het afgelopen, en zelfs de capaciteit voor oliewinning is gehalveerd. In 2015 bedroeg de olieproductie 2,4 miljoen vaten per dag, maar in 2018 was ze gedaald tot 1,4 miljoen vaten per dag.

Als gevolg daarvan werd de bevolking overweldigd door de inflatie, teruggebracht tot een hongerloon, zodat volgens de statistieken van het IMF 91% van de Venezolanen nu onder de armoedegrens leeft. De werkloosheid ligt officieel op 34%, maar in werkelijkheid zijn er niet genoeg gegevens om het probleem te kwantificeren. Met een gemiddeld salaris, voor degenen die het al hebben, van 5 miljoen en 200 duizend bolivares (die bij de huidige wisselkoers een waarde van 1,30 dollar vertegenwoordigen) eten ze een keer per dag in de hoop dat ze het naar de volgende zullen redden.

De derde overweging betreft de kolossale leugen die bekend staat als de “Bolivariaanse weg naar het socialisme”. Ondanks het feit dat de crisis zijn steentje heeft bijgedragen aan de economische verwoesting en dat de regering van de Trump nog meer heeft gedaan om Venezuela te ondermijnen, blijft het feit dat de heersende klasse van Chavez tot Maduro, in perfecte continuïteit, alleen maar heeft gedacht om maximaal te profiteren uit de loterij van lucratieve olie-inkomsten, zonder serieus rekening te houden met de buurten waar armoede en werkloosheid heersen, die de crisis nu alleen nog meer aan het licht brengt. De heersende klasse heeft een paar kruimels van deze grote rijkdom zeer spaarzaam uitgedeeld om een electorale basis veilig te stellen die haar in staat zou stellen een staatskapitalisme te blijven domineren dat gebaseerd is op rijke olie-inkomsten, en dat zich voordeed als socialisme. De impasse tussen Maduro en Guaidò is geen botsing tussen een socialistische samenleving in moeilijkheden en een kapitalistische reactie die de macht probeert te grijpen. Het is slechts een zeer gespannen situatie met gewelddadige botsingen op straat tussen demonstranten en politie, een soort latente burgeroorlog tussen [enerzijds] degenen die tot nu toe hebben geprofiteerd van de voordelen van hoge olie-inkomsten, van het exporteren van financieel kapitaal naar belastingparadijzen, van het speculatief spelen op de internationale markten zonder te denken aan productieve investeringen in eigen land, en [anderzijds] degenen die, gebruikmakend van de huidige economische crisis en de daaruit voortvloeiende ontevredenheid onder de bevolking, deze willen vervangen door hetzelfde arrogante cynisme, als makelaars van de macht. En zoals altijd doen ze een beroep op het verscheurde Venezolaanse proletariaat, in naam van een namaaksocialisme [enerzijds] en een valse democratie [anderzijds], beide evenzeer politiek failliet, beide gebaseerd op dezelfde economische en financiële parasitaire speculatie, om een oorlog te voeren die, hoe je het ook bekijkt, niets te maken heeft met zijn klassebelangen.

Ook al overwegen de imperialistische grootmachten niet om zelf [direct] in het Venezolaanse spel betrokken te raken, de olie en het strategische gewicht ervan op het Zuid-Amerikaanse schaakbord zijn redenen genoeg om weer een bloedbad zoals in Syrië te veroorzaken, maar met nog tragischer internationale gevolgen. De krachtlijnen zijn al uitgetekend. Aan de ene kant hebben we Rusland, China en Turkije, en aan de andere kant de VS, Canada en het grootste deel van Europa, elk met de steun van Zuid-Amerikaanse landen die hopen economische of zelfs politieke voordelen te behalen door de ene alliantie te steunen in plaats van de andere. Tot nu toe is er nog geen proletarische reactie. Deze moet opnieuw worden opgebouwd door de afwijzing van het proletariaat van de valse beloften van beide partijen, en het te verbinden met een internationalistische strategie, die tot uitdrukking wordt gebracht door een internationale partij die in staat is het proletariaat van de wereld de enige mogelijke weg te wijzen, namelijk die van revolutie tegen het kapitalistische systeem, in welke vermomming dan ook.